- Arkibidea
- 1 Sorrera
- 1.1Hasiera
- 1.2 Islamaren Zutabeak
- 1.3 Hedapena
- a) Mapa
b) Gertaerak
- 1.1Hasiera
- 2 Islama Gaur Egun
- 2.1 Musulman eta ez musulmanen arteko harremanak
- 2.2 Zergak
- 2.3 Bizimodua
- 2.4 Bizikidetza
- 2.1 Musulman eta ez musulmanen arteko harremanak
- 3 Gizarte Islamiarra
- 3.1 Gizonarten Egoera
- 3.2 Emakumearen Egoera
- 3.4 Gizonen eta emakumeen arteko konparaketa:
- a) Gizonak
b) Emakumeak
- 3.1 Gizonarten Egoera
- 4 Arte Musulmana
- 4.1Arkitektura
- 4.2 Irudiak
- 4.1Arkitektura
- 5 Kultura Eta Zientzia
- 5.1 Gertatutakoa
- 5.2Medikuntza
- 5.3 Eraikinak
- 5.4 Nabigazioak
- 5.5 Literatura
- 5.1 Gertatutakoa
- 6 Lanaren Banaketa
- 7 Bibliografia
Lana
- 1 Sorrera
- 1.1 Hasiera
- Erlijio islamiarra Mahomak sortu zuen 613. urtean benetako jainko bakar bat zegoela, ALA, aldarrikatzen hasi zenean Mekan. Islam izena ezarri zion "Jainkoaren borondatearen menpe" esan nahi duela. Hasieran erlijioa baino zerbait gehiago izan zen mundua ikusteko modu bat baizik.
- Erlijio islamiarra Mahomak sortu zuen 613. urtean benetako jainko bakar bat zegoela, ALA, aldarrikatzen hasi zenean Mekan. Islam izena ezarri zion "Jainkoaren borondatearen menpe" esan nahi duela. Hasieran erlijioa baino zerbait gehiago izan zen mundua ikusteko modu bat baizik.
- 1.2 Islamaren Zutabeak
- Islamak Bost Zutabe ditu:
- Ala jainkoan soilik sinestea.
- Bost aldiz otoitz (salat) egitea mekara begiratzen, alfombra gainean, eta aurretik eskuak garbituz eta zapatak kenduz.
- Zerga bakarra ordaindu (zaqat) behar zioten, behartsuei emandako limosna zen.
- Ramadamaren hilabetean gaua iritsi arte ezer jan gabe egon ezta sexu harremanik eduki. Osasun arazorik gabeko helduak baraua egin behar dute.
- Bizitza guztian behin Mekara joatea.Arabiarren hamabigarren hilabetean (hiyya) joan behar dute.
- Ala jainkoan soilik sinestea.
- Islamak Bost Zutabe ditu:
- 1.3 Hedapena
- a) Mapa (150. horrikoa)
- hemen uzti behar da orria bukatu arte hurrengo horrian mapa eta gero segitu lanarekin
- 1.1 Hasiera
- 2 Islama Gaur Egun
Musulman arabiarren eta arabiarrak ez direnen artean desberdintasun handiak egon dira.
- 2.1 Musulman eta ez musulmanen arteko harremanak
- -Islamak gutxiengoekin errespetu handiz jokatu du beti.
-Islamaren lurraldeetan eskubide guztiak musulmanek zituzten, nahiz eta lurralde horietan musulmanak ez zirenak ere bizi zitezkeen.
-Elkarte judu eta kristau askok ihes ez egitea eta beraien lur-horretan gelditzea erabaki zuten.
- 2.2 Zergak
- -Zerga bat ordaintzearen truke, beren erlijioa, ohiturak, jabetzak eta antolamendu soziala mantentzeko eskubidea zuten.
- 2.3 Bizimodua
-Babestuak ezin zituzten kargu publikoak bete.
-Jantzietan bereizgarri bat eraman behar zuten.
-Gizonezkoak ezin ziren emakume musulmanekin ezkondu.
- 2.4 Bizikidetza
- XI. mendetik aurrera oso zaila izan zen hiru erlijio horien bizikidetza. Une horretatik aurrera, lurralde musulmanetan bizi ziren babestuen kopurua asko murriztu zen.
- 3 Gizarte Islamiarra
- Gizarte mailarik altuenetan Kalifa zegoen agintari politiko eta erlijioso gorena zen. Gizarteko mailarik txikienetan herri xehea edo "amma" zegoen. Bertan, gehienak nekazariak ziren eta karitateaz bizi ziren.
- 3.1 Gizonarten Egoera
-Etxeko lanak egiten zituzten, edo armadan sartu edo eunuko gisa (eunuko: sexu-organoak kendu dizkieten gizonak; musulmanak zaintzeaz arduratzen zirenak.)
- 3.2 Emakumearen Egoera
-Etxeko lanak egiten zituzten edo aberatsen harenetan parte hartzen zuten.
- 3.3 Esklabuen Egoera
-Ez ziren objektuak, eta jabeek ezin zuten hil.
-Askatasun erlijiosoa eta ezkontzeko eskubidea zuten.
-Ondasunak izan zitzaketen eta baita esklaboak ere.
- 3.4 Gizonen eta emakumeen arteko konparaketa:
- a) Gizonak
- -Gehienez lau emazte izan ahal zituzten.
-Gizonak nahi duenean dibortziatu daiteke.
-Epaiketa batean emakumearen testigantzarekiko bi aldiz gehiago balio du.
-Seme-alabak gizonarenak ziren.
-Herentzietan emakumeak baino bi aldiz gehiago jasotzen du.
- 2.1 Musulman eta ez musulmanen arteko harremanak
- b)Gertapenak
Mahoma hil zenean islama arabia guztira hedatu zen, beraren ondorengo kalifak ahal izan zuten guztia konkistatu zuten islama hedatu ahal izateko.
- -Gehienez senar bat izan zezaketen.
-Bakarrik tratu txarrak jasan dituenean ezkondu daiteke.
-Epaiketa batean gizonaren testigantzarekiko bi aldiz gutxiago balio du.
-Seme-alabak gizonarentzako ziren.
-Herentzietan gizonak baino bi aldiz gutxiago jasotzen du.
- 4 Arte Musulmana
- 4.1Arkitektura
- Kupula bizantziarra eta arte bisigodoari ferra-arkua hartu zituen, tradizioa beti bezala irudi gabekoa.
Euskarriarentzako horma, zutabe eta pilare asko erabili zituzten, horretarako adreilua, zura eta igeltsua erabili zuten.
- Kupula bizantziarra eta arte bisigodoari ferra-arkua hartu zituen, tradizioa beti bezala irudi gabekoa.
- 4.2 Irudiak
- Koran erlijioak, animaliak eta gizadiak debekatzen ditu eta horregatik eraikin ez erlijiosoetan bakarrik ateratzen dira.Irudirik gabe iztukuan, azulejoan, adreiluan eta tailatutako zurak egiten zituzten paretetarako.
- Koran erlijioak, animaliak eta gizadiak debekatzen ditu eta horregatik eraikin ez erlijiosoetan bakarrik ateratzen dira.Irudirik gabe iztukuan, azulejoan, adreiluan eta tailatutako zurak egiten zituzten paretetarako.
- 4.1Arkitektura
- 5 Kultura Eta Zientzia
- 5.1 Gertatutakoa
- Islama kultura arraro eta originala da, konkistatutako herrien kulturetatik ateratako elementuekin osatuz joan dena.
Ekarpen handienak greziarren kulturatik, Bizantziar kulturatik, Pertsiar kulturatik eta Indiar Kulturatik atera zituzten kultura garatuz eta hedatuz, baita beste kulturen oinordetza gordez.
Eskuizkribuak bilatu eta kopiatzaileak horiek arabierara itzultzen zituzten.
- Lan filosofiko eta zientifiko asko itzuli zituzten mendebaldeko gizartera ezagutzera emanez adibidez Aristoteles edo Hipokrates.
- Islama kultura arraro eta originala da, konkistatutako herrien kulturetatik ateratako elementuekin osatuz joan dena.
- 5.2Medikuntza
- Islamian ospitaleak, sendagaiak eta anti septikoak erabiltzen zituzten.
Averroesek edo Avicenak kirurgia egiten hasi ziren, anestesia bezela opioa erabiliz.Abul Qasin-ek kirurgiarako herramenta berriak egin zituen, kirurgialariak hurrengo mendeetan asko erabiliko zituztenak.
Al-Razik haurren gaixotasunei eta gizakiaren anatomiako tratatuak egin zituen.
- Islamian ospitaleak, sendagaiak eta anti septikoak erabiltzen zituzten.
- 5.3 Eraikinak
- Karion, Bagdaden eta Kordobako unibertsitateak, liburutegiak, behategiak, laborategiak,etab. egin zituzten mundu osoko jankintsuak eta adituak joateko.
Erainkuntza importanteenak mezkita da, baina gehio daude: jauregiak, gotorlekuak, harresiak etab.
- Karion, Bagdaden eta Kordobako unibertsitateak, liburutegiak, behategiak, laborategiak,etab. egin zituzten mundu osoko jankintsuak eta adituak joateko.
- 5.4 Nabigazioak
- Nabigazioak, astrolabioa eta kartografia garapen handia izan zuen, horregatik mundu ezezaguna esploratzen hasi ziren.
Matematikan, aljebran, geometrian eta trigonometria erabiltzeak eta 1 etik 9 rako zenbakien erabliltzeak(0 ere bai) kalkulo matematikoen iraultza ekarri zuen.
- Nabigazioak, astrolabioa eta kartografia garapen handia izan zuen, horregatik mundu ezezaguna esploratzen hasi ziren.
- 5.5 Literatura
- Literaturak garapenak lortu zituen, poesiek, ipuinek, alegiek eta bidaien narrazioen sorrerak lagunduta.Ipuinak herrikoiak ziren eta ahoz-aho transmititzen ziren generazioz generazio.
- Literaturak garapenak lortu zituen, poesiek, ipuinek, alegiek eta bidaien narrazioen sorrerak lagunduta.Ipuinak herrikoiak ziren eta ahoz-aho transmititzen ziren generazioz generazio.
- 5.1 Gertatutakoa
- 6 Lanaren Banaketa
- Gorka = 148- 150 horrialdeak
- Xabier = 151- 153 horrialdeak
- Naiara = 154-157 horrialdeak
- Gorka = 148- 150 horrialdeak
- 7 Bibliografia
- Txosten honetan dauden datu guztiak liburutik hartuta daude.
- Txosten honetan dauden datu guztiak liburutik hartuta daude.